Na circa 4 jaren van voorbereiding is Stichting Duurzaamheidsvallei zomer 2022 zichtbaar gestart met daadwerkelijke werkzaamheden om te komen tot omvorming van landbouwgrond naar natuurgrond in de Benedictus. Wat ging er aan vooraf?
In 2008 is Stichting Het Groene Woud begonnen met de uitvoering van het ‘Deltaplan voor het Landschap’. Dat Deltaplan zou in 2016 moeten zijn afgerond. Het startte moeizaam maar -mede door de inzet van onze Stichting- was het plan in 2016 nagenoeg gereed en gaven wij met contractondertekening te kennen dat wij door wilden gaan om waar mogelijk landbouwpercelen in te richten.
De smaak te pakken zagen wij nóg vele mogelijkheden in de Benedictus, het gebied dat voor een belangrijk deel in het Natuurnetwerk Brabant ligt. Vóór de spade in de grond kon heeft de start nog wel wat voeten in aarde gehad. Gelukkig had het Groen Ontwikkelingsfonds Brabant (GOB) nog een mooie taak om voor 2027 ca. 20.000 ha natuur in te richten en konden ze plaatselijke hulp goed gebruiken. Voor de Benedictus hebben wij ons aangemeld om in dat gebied het voortouw te nemen. Het GOB startte met aankoop van gronden en ging met Stichting Duurzaamheidsvallei in overleg over hun mogelijkheden tot inzet. Inspraak voor de Stichting bij de grondaankopen was er niet maar adviezen over vrijkomende grond werden ter harte genomen. Voorbereidende werkzaamheden slokten veel tijd op. Meevaller was de inzet van de gemeente Tilburg, die op Oisterwijks grondgebied 2 hectare grond in eigendom had dat ook ingezet kon worden voor natuurontwikkeling.
Alvorens tot een goed plan te kunnen komen waren voorbereidende werkzaamheden nodig in de onderzoeksfeer. Zo is er een onderzoek (Leza) uitgevoerd waarin het duidelijk werd wat de groene ontwikkelingskansen in de Benedictus waren. Ook is er een bodemonderzoek uitgevoerd waarin duidelijk werd wat de opbouw van de verschillende grondsoorten en de waterstanden zijn en is er een kwelwateronderzoek gedaan waarin ook de Ph-waarde (zuurgraad) is vastgesteld. Tevens is er een Landschapsplan gemaakt.
Deze onderzoeken waren van grote waarde om tot een gedegen plan van uitvoering te komen. Naar onze visie en in eigen beheer gaven we aan welke verschillende landschapstypen er zouden kunnen worden aangelegd. Voor de Benedictus betreft dat: vochtig hooiland, kruiden- en faunarijk grasland, struweelhagen, houtsingels, rietzomen, gemengd bos en een poel. Als deze 8 ha klaar zijn willen we door gaan om voor 2027 zoveel mogelijk hectares ingericht te krijgen. De ambitie een oeverzwaluw wand op te richten -waarvoor in onze ogen dit gebied zich prima leent- is inmiddels gerealiseerd!
Circa 500 strekkende meter sloot is gedicht om het gebied natter te maken waardoor de diversiteit zal toenemen. Van ongeveer 1 hectare is 20 centimeter bemeste bovenlaag weggehaald (dat is 1200 kubieke meter grond!). Dit oppervlak is vervolgens geënt met maaisel, gehaald bij het Vlijmens ven en op landgoed De Hoevens in Alphen. We vertrouwen erop dat over enkele jaren de soorten die daar groeien, zoals heidekartelblad, enkele orchideesoorten, blauwe gentiaan, dop- en struikheide, ratelaar, klaversoorten en pimpernel, ook in de Benedictus zichtbaar zullen gaan zijn en daarmee de insectenpopulatie zal toenemen. Verder is er 1,5 hectare ingezaaid met een Brabants mengsel waarin naast bloemsoorten ook verschillende grassoorten zitten. Gelijktijdig zijn er twee amfibieënpoelen aangelegd, waarvan een voor het Brabants Landschap.
Om diversiteit te onderstrepen: In het gemengde bos komen soorten voor als inlandse eik, zwarte els, berk, winterlinde, fladderiep, hazelaar, kornoelje, sleedoorn, Gelderse roos, wilg en meidoorn.
In de struweelhagen komen geen boomvormers voor maar soorten met doorns waardoor ze kunnen dienen als schuilplaatsen voor alle mogelijke diersoorten. Denk bij doorndragende planten aan sleedoorn, meidoorn, veldesdoorn, bottelroos, Gelderse roos, hazelaar en sporkehout. Verder wordt er nog een twintigtal bomen geplant als eik, ratelpopulier en fladderiep.
Om bovenstaande inrichtingsgebieden na de aanleg goed te kunnen beheren ligt er een beheerplan onder met daarin aangegeven waaruit het beheer moet bestaan. De gronden worden na de aanleg door het GOB aan iedereen te koop aangeboden met de verplichting om de gerealiseerde aanleg 30 jaar te onderhouden.
Oktober 2022, werkgroep Natuurontwikkeling Stichting Duurzaamheidsvallei.